1911 r. Okolice Dąbrowy - Gospodarstwo

Pocztówka fotograficzna wysłana w marcu 1911 roku do Francji przez jakiegoś inżyniera lub fabrykanta Huty Bankowej. O ile zabudowa Dąbrowy była typowa dla osad czy miasteczek przemysłowych, to już niedalekie okolice były typowo wiejskie. Do tego dochodziło jeszcze zacofanie polskiej wsi pod zaborem rosyjskim, co z pewnością budziło fascynacje wśród zagranicznej kadry i gości. Tego typu pocztówki były wysyłane jako ciekawostka z Królestwa Polskiego (Pologne russe czy też Russ-Polen).

Pocztówkę przypisałem do kategorii Strzemieszyce, ponieważ budynek mieszkalny jest niemal identyczny jak słynna chałupa ze Strzemieszyc Wielkich, przeniesiona do skansenu w Chorzowie.

(KLIKNIJ ZOBACZ WIĘCEJ)

 

zobacz więcej

1914 r. Dąbrowa - Ulica Sobieskiego, Etappenhauptstationskommando

Dąbrowa - widok ulicy Sobieskiego na początku I Wojny Światowej. Zdjęcie przedstawia nieistniejącą kamienicę, która zlokalizowana była w okolicy skrzyżowania z ulicą Sienkiewicza. W kamienicy mieściła Komenda Miejscowa (KuK Platzkommando Dombrowa) oraz przez pewien czas Dowództwo Komendy Etapowej okupacyjnych wojsk austriackich (Etappenhauptstationskommando). Obok widoczny fragment księgarni Adolfa Zmigroda.

Pocztówka jest jedną z serii pocztówek wydanych na potrzeby propagandowe Armii Austro-Węgierskiej, która w dokumentacyjny sposób ukazywała postępy w działaniach na froncie wschodnim.

zobacz więcej

1914 r. Dąbrowa - Etappenhauptstationskommando

Dowództwo Armii Aaustro-Węgierskiej w kwaterze Komendy etapowaj w Dąbrowie (Etappenhauptstationskommando) na początku I Wojny Światowej, która mieściła się przy ulicy Sobieskiego.

Pocztówka jest jedną z serii pocztówek wydanych na potrzeby propagandowe Armii Austro-Węgierskiej, która w dokumentacyjny sposób ukazywała postępy w działaniach na froncie wschodnim.

zobacz więcej

1914 r. Zerstörte Eisenbahnüberführung im Kohlerevier Dąbrowa (Kopalnia Flora)

Pocztówka z początku I Wojny Światowej przedstawiająca zniszczenia wojenne w Dąbrowie. Zdjęcie zrobione jest po przejęciu Obwodu Dąbrowskiego przez Austriaków, o czym świadczy  obecność austriackiego żołnierza na inspekcji. Pomimo, że Rosjanie nie bronili Zagłębia i wycofali się z niego zanim wkroczyły wojska Pruskie, wycofując się wysadzali tory kolejowe odcinając utracone tereny od reszty Imperium.

Zniszczony wiadukt jest częścią infrastruktury związanej z Kopalnią Flora, szyb widoczny w oddali to Albert. Wiszące tory biegły do stacji towarowej Zagórze na Staszicu.

Pocztówka jest jedną z serii pocztówek wydanych na potrzeby propagandowe Armii Austro-Węgierskiej, która w dokumentacyjny sposób ukazywała postępy w działaniach na froncie wschodnim.

zobacz więcej

1914 r. Durch Sprengung unbrauchbar gemachte Fördermaschinen in Dąbrowa (Kopalnia Paryż)

Pocztówka z początku I Wojny Światowej przedstawiająca zniszczenia wojenne w Dąbrowie. Zdjęcie zrobione jest po przejęciu Obwodu Dąbrowskiego przez Austriaków i pokazuje części wysadzonej w powietrze maszyny wyciągowej na Kopalni Paryż.
Wycofując się z Zagłębia Rosjanie pozostawili wszystkie kopalnie w dobrym stanie, niczego nie wywożąc i nie niszcząc, za wyjątkiem infrastruktury kolejowej, której niszczenie miało znaczenie taktyczne, gdyż tereny Zagłębia stały się zapleczem działań wojennych. Prezentowana pocztówka pokazuje, że jednak nie obeszło się bez strat w przemyśle dąbrowskim. Zniszczeń dokonali Prusacy na początku listopada 1914 roku, wycofując się z Zagłębia w obawie przed ofensywą Rosyjską. W większości zagłębiowskich kopalń zniszczone zostały kluczowe dla wydobycia urządzenia. Obawa przed Rosjanami nie była jedynym powodem takich działań. Dokonując zniszczeń Niemcy chroniły interesy swoich śląskich kopalń. Od samego początku wojny Zagłębie było punktem niezgody między sojusznikami i istniało ryzyko zaspokojenia roszczeń przez Austro-Węgry. Tak też się stało i w krótce po wycofaniu się Niemców nastąpiło przegrupowanie wojsk austriackich i zajęcie przez nich części Zagłębia z kopalniami Flora, Reden, Paryż, Mortimer, Klimontów, Hr. Renard i Niwka (kopalnia Kazimierz była już wcześniej w rękach austriackich).

Pocztówka jest jedną z serii pocztówek wydanych na potrzeby propagandowe Armii Austro-Węgierskiej, która w dokumentacyjny sposób ukazywała postępy w działaniach na froncie wschodnim.

zobacz więcej

1917 r. Wache Dembniki - Dombrowa

Pocztówka fotograficzna wysłana przez żołnierza pruskiego w lutym 1917 roku. Zdjęcie przedstawia grupę żołnierzy pruskich na posterunku granicznym Dąbrowa - Dębniki.
Powszechnie przyjmuje się, że podczas I Wojny Światowej Dąbrowa była w rękach Austro-Węgier. Jednak trzeba pamiętać, że jej część okupowana była także przez Prusy. Dębniki, Korzeniec i Zielona leżały w pruskiej strefie okupacyjnej, a granica przebiegała wzdłuż torów Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Pruski posterunek graniczny widoczny na zdjęciu mieścił się w Hotelu Zagłębia, który znajdował się w Dębnikach, mniej więcej naprzeciw Dworca Wiedeńskiego.

Dla mieszkańców Dąbrowy podział na dwie strefy okupacyjne nie był obojętny. Pruska strefa była tą gorszą częścią Dąbrowy, a wśród dąbrowiaków utrwalił się stereotyp "chyba, że zza torów", który jeszcze niedawno funkcjonował wśród starszego pokolenia.

 

zobacz więcej

1916 r. Dąbrowa - Militärbergamt (Wojskowy Urząd Górniczy)

Oficerowie Wojskowego Urzędu Górniczego w Dąbrowie (Militärbergamt - Dąbrowa). Administracja austriacka nastawiona była na maksymalną eksploatację okupowanych terenów, a jej struktura organizacyjna była typowo wojskowa, na czele poszczególnych urzędów stali austriaccy oficerowie. Wojskowy Urząd Górniczy w Dąbrowie powołany został do zarządzania kopalniami w Obwodzie Dąbrowskim.

(KLIKNIJ ZOBACZ WIĘCEJ)

zobacz więcej

1915 r. Dąbrowa - 85 urodziny cesarza Franciszka Józefa

Wyjątkowa pocztówka fotograficzna wysłana z Dąbrowy w sierpniu 1915 roku. Na zdjęciu oficerowie austriaccy z rodzinami oraz kapela wojskowa. Całe towarzystwo w świątecznych ubiorach wskazuje na świętowanie jakiejś uroczystości. Przystrojony balkon, flaga austriacka i portret cesarza Franciszka Józefa wskazuje na to, że świętowano jego 85 urodziny.

Szkoda, że stan pocztówki nie pozwala na odczytanie przesyłanej informacji. Również z napisu na balkonie odczytać można jedynie "Dombrowa".

zobacz więcej

1917 r. Dąbrowa - Militärbergamt (Wojskowy Urząd Górniczy, podoficer)

Fotografia pocztówkowa przedstawiająca pracownika Wyższego Urzędu Górniczego (Militärbergamt) w Dąbrowie, austriackiego podoficera w stopniu plutonowego (zugsführer). Pocztówka na rewersie odręcznie podpisana „Dąbrowa 1917” oraz dwa stemple: K. u. k. Militarbergamt Kohlenbüro Dąbrowa i  Alfred Wollmann, Wien, III. Arenbergring Nr. 14.

(KLIKNIJ ZOBACZ WIĘCEJ)

zobacz więcej

1915 r. Ząbkowice - Dworzec kolejowy, Prusacy

Dworzec kolejowy w Ząbkowicach około 1915 roku ze stojącymi na peronie żołnierzami pruskimi. Wygląda to na komitet powitalny czekający na kogoś ważnego. Może to być również pamiątkowe zdjęcie załogi dworca. Przy powiększeniu wyróżnia się elegancko ubrana kobieta, a zupełnie kontrastuje ze świtą, stojący z tyłu po prawej stronie, ubrany w łachmany pracownik lub jeniec z opaską na ręce.

Ząbkowice podczas I Wojny Światowej były podzielone na niemiecką i austriacką strefę okupacyjną. Ogrodzenie ciągnące się przez peron wzdłuż dworca to granica między okupantami.

zobacz więcej

1915 r. Ząbkowice - Pruski Żołnierz z dziewczynką

Ząbkowice (Zombkowice) 13 czerwiec 1915 roku. Fotografia pocztówkowa wysłana przez pruskiego żołnierza do Niemiec.

zobacz więcej

1918 r. Dąbrowa - Widok Dąbrowy z Kopalni Reden

Pocztówka na papierze fotograficznym firmy Cellofix-Postkarte wysłana z Dąbrowy w 1918 roku, jeszcze w czasie I Wojny Światowej. Zdjęcie przedstawia panoramę Dąbrowy z Kopalni Reden. Na głównym planie stara odkrywka kopalni, która obecnie przyjęła formę Parku Miejskiego.

zobacz więcej

1915 r. Gołonóg - Placówka Departamentu Bezpieczeństaw Kolejowego

Pocztówka fotograficzna z 1915 roku. Zdjęcie przedstawia austriackich żołnierzy Departamentu Bezpieczeństwa Kolejowego przed nieustalonym budynkiem na Gołonogu. Nie była to samodzielna jednostka, ale sekcja podlegająca dowództwu w Strzemieszycach.

(KLIKNIJ ZOBACZ WIĘCEJ)

 

zobacz więcej

1925 r. Dąbrowa Górnicza - Górnicy Kopalni Paryż

Fotografia pocztówkowa powstała około 1925 roku, przedstawiająca dąbrowskich górników Kopalni Paryż. Niewyraźna pieczęć uniemożliwia określenie studia fotograficznego.

zobacz więcej

1935 r. Dąbrowa Górnicza - Wycieczka geologiczna z A. Piwowarem (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna ze zdjęciem zrobionym około 1935 roku przedstawiająca uczestników wycieczki geologicznej na odkrywkę Kopalni Paryż. Podczas okupacji została wykorzystana do korespondencji i wysłana z życzeniami świątecznymi w 1943 roku z Dąbrowy do Warszawy.

W grupie stojącej w wejściu do sztolni, ten starszy jegomość w charakterystycznym dla siebie ubiorze, to Adam Piwowar - geolog, polarnik, społecznik ... wielka postać związana z Dąbrową i Zagłębiem.

(KLIKNIJ ZOBACZ WIĘCEJ)

zobacz więcej

1933 r. Dąbrowa Górnicza - Uczniowie Szkoły Górniczej (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna z 1933 roku przedstawiająca uczniów z nauczycielami dąbrowskiej Sztygarki na schodach Pawilonu III-go.

zobacz więcej

1930 r. Kaplica św. Barbary w podziemiach kop. Paryż (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna bez wydawcy wydana około 1930 roku z figurą świętej Barbary, która znajdowała się w podziemnej kaplicy Kopalni Paryż na poziomie 250 metrów. Obecnie jest to jedna z pamiątek po zlikwidowanej Kopalni. Figura pod koniec 2008 roku stanęła przed wejściem do ćwiczebnej kopalni dąbrowskiej Sztygarki.

zobacz więcej

1918 r. Ząbkowice - Prusak przed Domem Naczelnika (bez wydawcy)

Fotografia pocztówkowa zrobiona pod koniec I Wojny Światowej w Ząbkowicach. Odręczna data 03.03.1918. Przedstawia pruskiego żołnierza przed Domem (raczej Pałacem) Naczelnika. W budynku tym w okresie zaboru rosyjskiego mieszkał Naczelnik V oddziału Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, natomiast nie wiemy jakie funkcje pełnił podczas pruskiej okupacji.  Obecnie ruina - jeden z wielu zrujnowanych zagłębiowskich zabytków wpisujących się na konto PKP.

zobacz więcej

1940 r. Strzemieszyce O./S. Rewierstrasse (bez wydawcy)

Pocztówka z okresu II Wojny Światowej bez wydawcy. Strzemieszyce podczas okupacji hitlerowskiej. Domy przy ulicy Rewierstrasse - obecnie okolice Parku Kozubka.

zobacz więcej

1968 r. Dąbrowa Górnicza - Koronacja Matki Bożej Anielskiej (bez wydawcy)

Fotografia pocztówkowa wydana w 1968 roku z okazji koronacji figury Matki Bożej Anielskiej. W uroczystości tej uczestniczyli m.in. prymas Polski Stefan Wyszyński i ówczesny metropolita krakowski, a późniejszy papież Karol Wojtyła.

zobacz więcej

1915 r. Okolice Ząbkowic, Chata (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna wysłana w lipcu 1915 roku przez pruskiego żołnierza z Ząbkowic. Jest to jedna z kilku pocztówek wysłanych przez tą samą osobę jako ciekawostka z Królestwa Polskiego - Russ-Polen. Zdjęcie przedstawia wiejskie okolice Ząbkowic (Ujejsce, może Antoniów). Zdjęcie ma również nieocenioną wartość dokumentalną. Ukazuje niezmieniony obraz zagłębiowskiej wsi sięgający czasów zaboru rosyjskiego.
Ciekawostką jest dach chałupy, który jest kryty gontem, a następnie ocieplany słomą, co wyraźnie widać na zdjęciu. Stąd też chaty na zdjęciach z tamtego okresu, czy wcześniej na rycinach, wyglądają jakby kryte strzechą.

zobacz więcej

1915 r. Okolice Ząbkowic, Gospodarstwo (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna wysłana w czerwcu 1915 roku przez pruskiego żołnierza z Ząbkowic. Jest to jedna z kilku pocztówek wysłanych przez tą samą osobę jako ciekawostka z Królestwa Polskiego (Russ-Polen). Zdjęcie przedstawia wiejskie okolice Ząbkowic (Ujejsce, może Antoniów). W tym przypadku gospodarstwo wraz z mieszkańcami. Zdjęcie ma również nieocenioną wartość dokumentalną. Ukazuje niezmieniony obraz zagłębiowskiej wsi sięgający czasów zaboru rosyjskiego.
 

zobacz więcej

1915 r. Ząbkowice, Antoniów - Most na Trzebyczce (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna wysłana w czerwcu 1915 roku przez pruskiego żołnierza z Ząbkowic. Jest to jedna z kilku pocztówek wysłanych przez tą samą osobę jako ciekawostka z Królestwa Polskiego (Russ-Polen). Zdjęcie przedstawia most w Antoniowie na rzece Trzebyczka. Zdecydowałem się przypisać pocztówkę do kategorii Etno, gdyż świetnie się wpisuje w serię kilku pocztówek z tych okolic o charakterze typowo etnograficznym.

zobacz więcej

1915 r. Okolice Ząbkowic (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna wysłana w maju 1915 roku przez pruskiego żołnierza z Ząbkowic. Jest to jedna z kilku pocztówek wysłanych przez tą samą osobę jako ciekawostka z Królestwa Polskiego (Russ-Polen). Zdjęcie przedstawia wiejskie okolice Ząbkowic (Ujejsce, może Antoniów). Na zdjęciu utrwalono obraz zagłębiowskiej wsi sięgający czasów zaboru rosyjskiego.

zobacz więcej

1915 r. Ząbkowice - Chłopiec (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna wysłana w marcu 1915 roku przez pruskiego żołnierza z Ząbkowic. Jest to jedna z kilku pocztówek wysłanych przez tą samą osobę jako ciekawostka z Królestwa Polskiego (Russ-Polen). W tym przypadku typowe niemieckie poczucie humoru.

zobacz więcej

1946 r. Gołonóg - Schody do Kościoła Św. Antoniego (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna bez wydawcy wysłana w marcu 1946 roku i przedstawiająca schody do Kościoła Świętego Antoniego w Gołonogu. Jest to jedna z pierwszych dąbrowskich powojennych pocztówek. Zdjęcie wykorzystane na pocztówce pochodzi z czasu okupacji i pojawiło się wcześniej na pocztówce wydanej przez wydawnictwo Graphochemie z Katowic. Zdjęcie na prezentowanej pocztówce ma nieznacznie szerszy kadr i nie jest to fotokopia. Wykorzystano tutaj archiwa fotograficzne wydawnictwa lub kogoś kto wykonywał dla Graphochemie zdjęcia.

zobacz więcej

1915 r. Dąbrowa - Dworzec kolejowy, żołnierze

Dworzec "Wiedeński" w Dąbrowie około 1915 roku - podczas I Wojny Światowej. Komitet powitalny lub pamiątkowe zdjęcie załogi Dworca. Trudno określić czy to są Prusacy czy Austriacy, prawdopodobnie towarzystwo jest mieszane - są ci i ci. Budynek dworca był austriacki, a granica przebiegała wzdłuż torów kolejowych. natomiast widoczne na zdjęciu ogrodzenie urzeczywistnia granicę między okupantami. Podobne ogrodzenia widywane są na zdjęciach z tamtego okresu na dworcach w Ząbkowicach i Będzinie - w Gołonogu pewnie też takie było.
Dobra jakość zdjęcia z bardzo dobrze widocznymi detalami, pozwala precyzyjnie datować powstania dąbrowskiego dworca - napis na budynku wskazuje na 1888 rok.

Podziękowania dla Andrzeja Lorenca za przekazanie pocztówki do mojego archiwum.

zobacz więcej

1902 r. Dąbrowa - Osiedle robotnicze, Bajba

Pocztówka fotograficzna z tzw. "długim adresem" wysłana z Dąbrowy na początku 1902 roku, przedstawiająca pięcioosobową rodzinę w śnieżnej scenerii na tle robotniczego osiedla. Tak właśnie według znanych opisów wyglądała Bajba - robotnicze osiedle o niskiej i ciasnej zabudowie, składająca się z wielorodzinnych domów zamieszkałych przez robotników.

zobacz więcej

1906 r. Dąbrowa - Ulica na Bajbie (Vielrose)

Pocztówka wysłana z Dąbrowy w 1906 roku przez Arnolda Vielrose. Zdjęcie przedstawia jedną z ulic na Bajbie - może to być górny fragment ulicy 3-go Maja lub którejś równoległej do niej.
Jak widać na zdjęciu już wtedy w Dąbrowie nie brakowała absurdów - w samym środku rynsztoku rośnie ogromne drzewo ...

Arnold Vielrose jest osobą znaną jako pierwszy fotograf Dąbrowy, Zasłynął serią zdjęć dokumentujących Dąbrowę końca XIX wieku. Jego zdjęcia reprodukowane były w różnych czasopismach i książkach.
Bardzo prawdopodobne jest, że zdjęcie wykorzystane na pocztówce jest również jego autorstwa, a sama pocztówka została wykonana na jego zamówienie. Zatem Arnolda Vielrose można wpisać na listę dąbrowskich wydawców pocztówek.

zobacz więcej

1920 r. Strzemieszyce - Ogród (bez wydawcy)

Pocztówka fotograficzna wydana na początku lat 20-tych. Na zdjęciu bliżej nieokreślone miejsce w Strzemieszycach (do opracowania).

zobacz więcej